Witamina B12 (kobalamina) odgrywaważną rolę wutrzymaniu zdrowej funkcji krwi, metabolizmie komórek, funkcjinerwów (budowa otoczek mielinowych i tworzenie przekaźników nerwowych), jak teżprodukcji DNA, który przenosi informację genetyczną.
Poprzez jej rolę w tworzeniu czerwonych ciałek krwi, witamina B12 pomaga zapobiegać niedokrwistości megaloblastycznej, która objawia się zmęczeniem i osłabieniem. Niedobór witaminy B12 może też prowadzić do zaburzeń funkcji przewodu pokarmowego, uszkodzenia układu nerwowego, problemów natury psychicznej i innych.
Dostarczanie witaminy B12 w diecie nie zawsze jest w stanie zapobiec jej niedoborom. Związane jest to z tym, że wchłanianie witaminy B12 z przewodu pokarmowego wymaga obecności czynnika wewnętrznego – IF (ang. intrinsic factor), wytwarzanego w żołądku przez komórki okładzinowe. Produkcja tego czynnika spada z wiekiem , jak też może być upośledzona przy schorzeniach układu pokarmowego.
Kto jest narażony na ryzyko niedoboru witaminy B12?
- Osoby starsze, co jest związane ze spadkiem syntezy czynnika wewnętrznego (IF), obniżonej funkcji trawiennej przewodu pokarmowego, włączając w to zapalenie błony śluzowej żołądka, czy jelit, jak też spożywaniem dużej ilości leków, które mogą upośledzać wchłanianie i metabolizm witaminy B12.
- Osoby stosujące dietę wegetariańską lub wegańską, ponieważ pokarmy roślinne nie zawierają witaminy B12.
- Suplementy witaminy B12 są również zalecane kobietom w ciąży lub karmiącym wyłącznie piersią i stosującym dietę wegetariańską lub wegańską, by zapobiec niedoborom tej witaminy u niemowląt.
- Osoby nadużywające alkoholu
- Osoby spożywające leki zmniejszające wchłanianie witaminy B12 , np. antagoniści receptora histaminowego H2, niektóre leki stosowane w nieswoistych zapalnych chorobach jelit, inhibitory pompy protonowej (Prilosec, Provacid) , niektóre antybiotyki, czy jeden z najpowszechniej stosowanych leków w cukrzycy: Metformina.
Warto wiedzieć, że witamina B12 może być magazynowana w wątrobie, więc w przypadku zaprzestania spożywania produktów bogatych w witaminę B12 lub zaburzeń jej wchłaniania, symptomy jej niedoboru mogą zaistnieć dopiero po dłuższym czasie. Tymczasem metabolizm na poziomie komórek mocze być upośledzony wcześniej. Witamina B12 jest rozpuszczalna w wodzie i nasze ciało wchłania jej tylko tyle, ile potrzebuje, a nadmiar jest wydalany z moczem.
Jak można rozpoznać niedobory witaminy B12?
Niedobór witaminy B12 może prowadzić do anemii, zmęczenia, osłabienia mięśni, problemów jelitowych, uszkodzenia nerwów, rozwoju demencji, lub zaburzeń nastroju. Witamina B12 w połączeniu z kwasem foliowym i witaminą B-6 pomaga w obniżeniu poziomu homocysteiny we krwi, znanego ryzyka chorób serca i naczyń krwionośnych.
Formy witaminy B12 w suplementach diety:
Adenozylokobalamina jest szczególnie ważna dla wspierania i ochrony mitochondriów – biologicznych elektrowni wytwarzających energię w naszych komórkach (metylokobalamina nie może tego zrobić). Również pomaga w regeneracji mięśni, naprawie osłonki mielinowej. Bez wystarczającej podaży biotyny, witamina B12 jako adenozylokobalamina nie może działać, ponieważ biotyna dostarcza substancji wyjściowej dla reakcji zależnej od witaminy B12 będąc koenzymem w dwóch bezpośrednio następujących po sobie etapach metabolicznych:
Metylokobalamina pomaga w leczeniu niedoboru witaminy B12 poprzez wytwarzanie substancji pokrywającej i ochraniającej włókna nerwowe, znanej jako mielina. Metylokobalamina pomaga też w syntezie lipidów neuronalnych, regeneracji nerwów aksonalnych i ma działanie neuroprotekcyjne, które promuje prawidłowe funkcjonowanie neuronów, a tym samym mocze poprawiać symptomy choroby Alzheimera, Parkinsona, demencji i różnych syndromów neuropatologicznych.
Skuteczność witaminy B12 związana jest też z kwasem foliowym. Oba składniki odżywcze odgrywają ważną rolę w tworzeniu czerwonych krwinek oraz wytwarzaniu DNA i RNA, które pomagają w budowie komórek.
Braki witaminy B12 lub kwasu foliowego powodują identyczną niedokrwistość, jak i nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Anemia spowodowana niedoborem witaminy B12 albo kwasu foliowego objawia się podobnie, jako produkcja nienormalnie dużych czerwonych krwinek, które nie mogą prawidłowo funkcjonować w transporcie tlenu. Kwas foliowy może skorygować niedokrwistość spowodowaną niedoborem witaminy B12, ale tym samym może opóźnić właściwą diagnozę i nie zapobiec progresji uszkodzeń nerwów. Najlepiej jest przyjmować te związki odżywcze jednocześnie.
Cyjanokobalamina jest powszechnie dodawana do żywności i często występuje w różnych suplementach. Cyjanokobalamina jest tańszym związkiem syntetycznym, zawierającym cząsteczkę cyjanku.
Naturalne bioidentyczne formy witaminy B12 (metylo- i adenozylokobalamina) wykazują lepszą biodostępność, skuteczność i zapewniają bezpieczeństwo stosowania.
